O`zРуEn

Дубайдан гапирамиз... Ўзбекистонлик мигрантлар учун Амирликларда қандай муаммолар бор?

Жамият

 18:00 14489

Коллежда ёки университетда ўқиётган ёшларимиз билан уларнинг келажакдаги режалари ҳақида ҳеч суҳбат қурганмисиз? Ўйлайманки, жавобингиз — «Ҳа», энг камида ана шундай режалар қулоғингизга чалинган. Эътибор берсангиз, уларнинг аксарияти чет элга бориб ўқиш, ишлаш ва келажакда етук мутахассис бўлиб қайтишни, мамлакат ривожига ўз ҳиссасини қўшишни ният қилишади. Бундай инсонларнинг борига шукр.

Аввал иқтисод, кейин сиёсат деганларидек, тан олиш керак, бу масалада ҳам моддий манфаат муҳим роль ўйнайди, чунки одамларимизда шундай фикр шаклланганки, чет элга чиқдими, у одам қисқа фурсатда катта маблағга эга бўлади ҳамда яшаш шароитлари тубдан яхшиланади. 

Шу боисдан ҳам кўп йиллардан буён фуқароларимиз Россияга серқатнов бўлиб қолишди. Сўнгги пайтларда эса Жанубий Корея ва араб мамлакатлари, хусусан, Бирлашган Араб Амирликлари (БАА), Қатар каби давлатларга бориб ишлаш оммалашди. Россия ва Жанубий Кореядаги вазият, шароитлар, иш ва маош қандайлиги ҳақида ҳар биримиз озми-кўпми фикрга эгамиз. Араб мамлакатлари ҳақида эса ҳар ким турли фикр билдирганлиги туфайли бундай дея олмаймиз. Келинг, ҳозир БААдаги (хусусан, Дубайдаги) ўзига хос тажрибамга таянган ҳолда бу ердаги шароит, муҳожирлар учун яратилган имкониятлар ҳақида гапириб берсам.

Дубай… Дунёдаги энг баланд бино, энг катта савдо маркази, денгиз сатҳидан энг баландда жойлашган ресторан, инсоният томонидан яратилган сунъий орол, «етти юлдузли» дея аталадиган елкан шаклидаги энг машҳур меҳмонхона кабиларни (рўйхатни давом эттириш мумкин) ўз бағрига олган шаҳар; кўпчилик айтадигандай, бу алоҳида давлат эмас, балки, БААдаги етти амирликнинг бири.

Бу шаҳарда туризм ўта ривожланган, ҳар қадамингизда ҳашаматли беш юлдузли меҳмонхоналар, Michelin-Star’га эга ресторанлар, барлар, кўнгилочар жойлар, кўз кўриб қувнайдиган йирик савдо марказлари ва албатта, қишин-ёзин чўмилиш мумкин бўлган бепоён денгиз бор… 

БАА ислом маданияти ҳумкрон ўлка бўлса-да, пойтахт Абу-Даби ва Дубай етарлича очиқ, замонавий, европалашган шаҳарлар. Биз тасаввур қиладиган кондура ёки абая (арабларнинг миллий либоси) кийган, беш маҳал намозни канда қилмайдиган, спиртли ичимлик нима эканлигини билмайдиган арабларнинг очиқ-сочиқ кийиниши, айш-ишратга берилганлигини кўриш табиий ҳол. Абу-Даби Дубайдан фарқли равишда, ўзининг миллийлигини оз бўлса ҳам сақлаб қолганига қарамай, вазият деярли бир хил. Амирликлардан фақатгина Шаржа ўзининг қатъий қоидалари билан ажралиб туради: бу ерда спиртли ичимликлар сотилмайди ва истеъмоли тақиқланади.

Бу давлатда расмий тил араб тили, лекин аксарият аҳоли инглиз тилида сўзлашади. Бундан ташқари, ҳинд, урду ва тагалог тиллари кенг тарқалган. Хуллас, инглиз тилида сўзлаша олсангиз, кўчада қолмайсиз.

БААда дунёнинг турли бурчакларидан келган муҳожирларни учратишнинг ҳеч ажабланарли жойи йўқ. Мамлакат умумий аҳолиси қарийб 9,5 миллион киши бўлиб, унинг бор-йўғи 11,5 фоизи маҳаллий аҳоли вакиллари ҳисобланади, қарийб 40 фоизи эса ҳиндлар ва покистонликлар; шунингдек, филиппинликлар, шри-ланкаликлар, бангладешликлар ҳам кўпчиликни ташкил этади. Шу боис шаҳарнинг эски қисми бўлган Дейра томонларга йўлингиз тушса, ўзингизни араб мамлакатида эмас, Ҳиндистонда юргандай ҳис этасиз.

Ҳозирда МДҲ мамлакатларидан, айниқса, Украина ва Ўзбекистондан ҳам ташриф буюрган муҳожирлар сони ҳам ортиб бормоқда (интернетдан олинган 2016 йил маълумотларига кўра, 14 минг киши атрофида).

Сабаби — давлатнинг чет эл фуқаролари учун очиқлиги, виза олиш у қадар қийин эмаслиги, инглиз тилини билганларга маълумотидан қатъи назар иш (хизмат кўрсатиш соҳасида) топиш қулайлигидир. БААда ишлаётган ўзбекларни шартли равишда тўрт гуруҳга бўлиш мумкин:

• Меҳмонхона ва ресторан бизнесида — reception, hostess (ресторанда меҳмонларни кутиб олувчи), concierge (меҳмонларга турли маълумотлар берувчи), официант, бармен каби лавозимларда ишлаётганлар. Уларнинг бир ойлик даромади 700–1200 АҚШ доллари атрофида бўлиб, яшаш жойи, озиқ-овқат, транспорт, коммунал тўлов каби харажатлар компания ҳисобидан. Я